Współcześnie nauczyciele i rodzice napotykają na szereg wyzwań związanych z edukacją dzieci już na jej najwcześniejszych etapach. Wśród ich przykładów można wymienić:

• wdrażanie strategii edukacyjnych sprzyjających integrowaniu wiedzy z różnych dyscyplin naukowych, łączenie wiedzy praktycznej z teoretyczną i zastosowanie metod opartych na dociekaniu i rozumowaniu;
• rozwijanie nowych kompetencji, które pozwolą na rozpowszechnianie i wykorzystywanie informacji i wiedzy przez całe społeczeństwo, w celu budowania wiedzy naukowej i jej zastosowania w przyszłości;
• nauczanie eksperymentalne;
• zapewnienie edukacji włączającej;
• dynamiczny rozwój nowych technologii i sztucznej inteligencji.

Wyzwania edukacyjne dotyczą zarówno wyznaczenia kluczowych obszarów tematycznych sprzyjających wszechstronnemu rozwojowi dzieci, jak efektywnego doboru dogodnych metod i narzędzi dydaktycznych. W dalszym ciągu otwarte pozostaje pytanie o złoty środek pomiędzy  potrzebami edukacyjnymi dzieci a wymaganiami stawianymi przez społeczeństwo, gospodarkę i rynek pracy.

Jedną z wielu odpowiedzi na aktualne wyzwania edukacyjne jest podejście STEM.

STEM to akronim od angielskich słów: S – Science – nauka, T – Technology – technologia, E – Engineering – inżynieria, M – Mathematics – matematyka.

Początkowo STEM wydawać się był podejściem interdyscyplinarnym właściwym dla edukacji wyższej, a miejscem jego zastosowania były uczelnie wyższe – uniwersytety, szkoły techniczne. Wynikało to z zapotrzebowania rynku pracy na specjalistów wyposażonych w kompetencje twarde – inżynierów, programistów, konstruktorów itp., którzy jednocześnie potrafią wykazać się kompetencjami miękkimi  - pomysłowością, kreatywnością, zorientowaniem na użytkownika itp.

Jednakże z biegiem czasu rozwój podejścia STEM i korzyści z niego płynące spowodowały chęć wykorzystania w obszarze edukacji dla dzieci. STEM z powodzeniem pozwala na łączenie podejść i metod pedagogicznych, które wspierają kreatywność i proinnowacyjność (przykładowo: nauczanie przez dociekanie; konstrukcjonizm, czyli uczenie się przez tworzenie; design thinking, czyli myślenie projektowe; gamifikację wykorzystującą elementy gier w nauczaniu).

Zalety STEM w dużym stopniu odpowiadają na specyficzne potrzeby edukacyjne dzieci na wczesnym etapie edukacji, ponieważ podejście to:

• bardzo mocno aktywizuje dzieci do samodzielnej pracy oraz wspólnej pracy w grupach;
• kończy się wymiernym efektem zachęcając tym samym do dalszych wysiłków edukacyjnych
• uczy pracy na błędach i wykorzystywania zdobytych doświadczeń;
• pasuje do nauczania różnych przedmiotów, co ma szczególne znaczenia dla podstawy programowej nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego o stosunkowo uniwersalnym charakterze;
• przeciwdziała nudzie i wypaleniu (wśród dzieci i ich nauczycieli!).

Zgodnie z zaleceniami Rady Unii Europejskiej w sprawie kompetencji kluczowych inwestowanie w kompetencje STEM, pozwoli na reagowanie na zmieniające się wymagania względem kompetencji posiadanych przez obywateli, w tym umiejętności podstawowych, kompetencji cyfrowych, kompetencji w zakresie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM). Eksperci UE zwrócili uwagę, że podejście STEM zapewni edukację włączającą, charakteryzującą się dobrą jakością, sprzyjającą uczenia się przez całe życie w celu utrzymania i nabywania umiejętności, które pozwolą mu w pełni uczestniczyć w życiu społeczeństwa i skutecznie radzić sobie ze zmianami na rynku pracy.

Województwo Śląskie odpowiada na aktualne wyzwania edukacyjne i podejmuje działania na rzecz  upowszechniania podejścia STEM

Projekt Województwa Śląskiego „Pierwszy krok w Kosmos” realizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego oraz Planetarium – Śląski Park Nauki wpisuje się w rozwój podejścia STEM w nauczaniu najmłodszych mieszkańców naszego regionu. Korzystamy w nim z potencjału  i wyjątkowego doświadczenia dydaktycznego kadry Planetarium. W projekcie podejście STEM prezentowane jest na przykładzie astronomii i astronatyki, czyli nauk cieszących się niesłabnącym zainteresowaniem wśród najmłodszych. 

Oferujemy wyjątkowe zajęcia dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, które odbędą się w Planetarium – Śląskim Parku Nauki. Udział w zajęciach to edukacyjna przygoda dla najmłodszych obejmująca m.in. seans o Kosmosie,  symulację lotu w Kosmos, warsztaty: kosmiczne jedzenie, trening astronauty, budowa rakiet i ich wystrzeliwanie. Szczegółowy opis projektu znajdziesz w zakładce „O projekcie”.

Dotychczas zakończyliśmy nabór do udziału w projekcie dla grup na zajęcia w Planetarium w roku szkolnym 2024/2025 i ruszamy z kolejnymi działaniami. W listopadzie startujemy z pierwszym szkoleniem dla nauczycieli koordynujących w ramach projektu „Pierwszy krok w Kosmos” oraz z rozpoczynamy zajęcia dla dzieci w Planetarium.

Uwaga! Jeśli jesteś zainteresowany skorzystaniem z projektu – nic straconego. W II kwartale 2025 r. planujemy przeprowadzenie naboru do udziału w projekcie dla grup dzieci na rok szkolnym 2025/2026. Szkoły podstawowe i przedszkola zainteresowane skorzystaniem z oferty projektu oraz ich organy prowadzące zachęcamy do śledzenia informacji na naszej stronie internetowej.

Zapraszamy również do regularnego odwiedzania naszej strony, gdzie publikowane będą kolejne materiały i artykuły związane z rozwojem STEM oraz pozaszkolnych form kształcenia.